Vaderplant
Vaderplant is een bodembedekkende plant die in sommige gebieden sterk woekert. De dichte matten verdringen inheemse plantensoorten. Wereldwijd is het een populaire potplant, maar in de natuur verspreidt de plant zich snel via stukjes stengel. In Nederland is de plant op enkele plekken aangetroffen, maar omdat hij niet winterhard is, kan hij zich hier niet blijvend vestigen.
Hoe herken ik Vaderplant?
De bodembedekkende Vaderplant (Tradescantia fluminensis) wordt 30-100 cm hoog en heeft glanzende, donkergroene bladeren die ovaal tot lancetvormig zijn. De dunne scheuten kunnen zowel rechtop als hangend groeien. De plant vormt dichte matten van verticale bladdragende scheuten die groeien op horizontale, bladloze stengels. Deze stengels hechten zich aan de bodem met fijne wortels, die ook ontstaan bij knopen in de mat. Sommige varianten hebben bontgekleurde bladeren (wit of geel). De bloemen zijn klein (ongeveer 2 cm), wit en bestaan uit drie bloemblaadjes, drie groene kelkblaadjes en zes meeldraden.
Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.
Herkomst – Waar komt Vaderplant vandaan?
De plant komt van nature voor in de tropische regenwouden van Zuid-Amerika. Hij groeit daar op vochtige, schaduwrijke plekken zoals bosranden, tuinen en wegbermen.
Verspreiding – Waar komt Vaderplant voor?
Vaderplant heeft zich verspreid naar verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië. Vooral in Australië en Nieuw-Zeeland is de soort invasief en bedreigt hij inheemse planten vooral in vochtige, donkere bossen. Vaderplant is een van de meest populaire potplanten en zo over vrijwel de hele wereld verspreid. In Europa is hij verwilderd in Portugal en Italie. In Nederland is de plant op enkele plaatsen aangetroffen, maar de soort is niet winterhard en kan zich daardoor niet permanent vestigen.
Risico’s - Wat zijn de problemen?
Vaderplant verspreidt zich voornamelijk vegetatief: kleine stukjes wortel of stengel kunnen uitgroeien tot een nieuwe plant. Dit gebeurt vaak door het weggooien van plantenresten, maar ook via water, vee, mensen en machines. In Australië en Nieuw-Zeeland is de verkoop van de plant inmiddels verboden.
Eenmaal gevestigd vormt de Vaderplant dichte matten die inheemse soorten verdringen. De plant verandert de bodemstructuur en het microklimaat, wat de groei van inheemse bomen belemmert. Daarnaast is de Vaderplant giftig voor honden, katten en paarden en kan hij huidirritatie veroorzaken. Draag daarom handschoenen bij contact met de plant.
Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?
Om verdere verspreiding in Nederland te voorkomen:
- Gooi plantenresten altijd bij het groenafval, niet in de natuur.
- Heb je de plant gezien? Meld dit via de NOVA-app of Waarneming.nl.
Beheersing en bestrijding – Welke methoden zijn er?
Kleine besmettingen kunnen handmatig worden verwijderd. De plant kan als een tapijt worden opgerold. Let op: zelfs het kleinste achtergebleven stukje kan opnieuw uitgroeien.
In zwaar besmette bossen bestaat de kans dat open plekken, na verwijdering van de plant, worden opgevuld door andere invasieve soorten. Daarom is het belangrijk om het beheer te combineren met de aanplant van bodembedekkers en bomen, zodat de bodem minder licht krijgt.
Wet & Regelgeving - Welke regels en protocollen zijn van toepassing?
Waar vind ik meer informatie?
- Datasheet Tradescantia fluminensis - CABI Compendium 2014
- Tradescantia fluminensis Vell. - Global Biodiversity Information Facility
Leadfoto: KENPEI, Wikimedia Commons, 2006
Gepubliceerd: 30 juli 2025