Klimopkruiskruid
Klimopkruiskruid is een klimplant die van nature in Zuid-Afrika voorkomt. De bladeren lijken op die van de niet-verwante klimop (Hedera). De plant is wereldwijd geïntroduceerd als tuinplant. Klimopkruiskruid kan inheemse bomen en planten overwoekeren en verstikken. Door het gewicht kunnen overwoekerde bomen omvallen of afbreken. In Nederland is klimopkruiskruid nog niet in de natuur aangetroffen.
Hoe herken ik Klimopkruiskruid?
Klimopkruiskruid (Delairea odorata) is een meerjarige klimplant uit de composietenfamilie. De plant wortelt vrij ondiep in de bodem en de wortelstokken hebben vaak donkerpaarse vlekken of zijn helemaal paars. De lianen kunnen tot 8 m lang worden. De bladeren zijn glanzend, lichtgroen aan de bovenkant en zilverachtig aan de onderkant. Ze lijken op de bladeren van de niet-verwante klimop (Hedera helix). In het najaar sterven de bladeren en stengels af, maar de nieuwe scheuten klimmen langs de oude stengels omhoog. De plant verspreidt zich vooral via stukjes van de wortelstokken of stengels. De vorming van kiemkrachtige zaden komt in gematigde streken weinig voor.
Klik op de foto's om deze te vergroten.
Herkomst – Waar komt Klimopkruiskruid vandaan?
Klimopkruiskruid komt van nature voor in Zuid-Afrika, vooral langs bosranden en rivieroevers. De plant groeit zowel in droge als vochtige omstandigheden. De soort is in grote delen van de wereld geïntroduceerd als sierplant. Door verspreiding van zaad is de plant in de natuur terecht gekomen. In landen zoals de VS, Australië en Nieuw-Zeeland is hij invasief geworden. Dit betekent dat hij daar de natuur bedreigt.
Verspreiding – Waar komt Klimopkruiskruid voor?
Klimopkruiskruid is te vinden in landen zoals Frankrijk, Italië en Portugal, vooral langs de kust. In Portugal groeit de plant invasief langs rivieren en hellingen. In Nederland is de plant nog niet in de natuur aangetroffen (stand 2024)
Risico’s - Wat zijn de problemen?
Klimopkruiskruid kan een probleem vormen omdat hij inheemse planten overgroeit en verstikt. Door het gewicht kunnen overwoekerde bomen omvallen of afbreken. Dit schaadt niet alleen de natuur, maar kan ook leiden tot bodemerosie op hellingen. De plant verspreidt zich makkelijk via stukjes wortels of stengels, bijvoorbeeld als tuinmateriaal wordt weggegooid in de natuur. De plant bevat alkaloïden die giftig zijn voor mensen en huisdieren.
Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?
Beheersing en bestrijding – Welke methoden zijn er?
Als Klimopkruiskruid toch in de natuur groeit, moet hij snel verwijderd worden. Haal alle plantendelen weg, want zelfs kleine stukjes wortels kunnen opnieuw uitgroeien. Je kunt jonge planten met de hand of machinaal uittrekken. Enkele jaren nazorg is belangrijk om achtergebleven uitlopers weg te halen.
Bij ernstige situaties kunnen de stengels vlak bij de grond worden afgeknipt. Hoewel de plant opnieuw uitloopt, kun je de nieuwe scheuten gericht bestrijden. Chemische middelen zoals glyfosaat kunnen helpen bij de bestrijding van jonge scheuten. Gebruik deze middelen in augustus of september en volg altijd de Nederlandse regels voor bestrijdingsmiddelen. Meer informatie over de Nederlandse regelgeving rond het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen (voornamelijk glyfosaat) vind je op de pagina Wet- en Regelgeving.
Wet & Regelgeving - Welke regels en protocollen zijn van toepassing?
Klimopkruiskruid (Delairea odorata) staat per augustus 2025 op de Unie-lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Omdat de soort op de lijst staat:
- Mag je ze niet meer bezitten, verkopen, kweken of vervoeren.
- Moeten landen de soort opsporen en bestrijden en als dat niet lukt, de populatie zodanig te beheren dat verspreiding en schade zoveel mogelijk wordt voorkomen.
Waar vind ik meer informatie?
- Datasheet Delairea odorata (Cape ivy) - CABI Compendium 2014
- Cape-ivy - Weed Control Handbook, 2013
- Risk Assessment_Delairea odorata – CIRCABC Scientific Forum on Invasive Alien Species, 2024
Leadfoto: Forest & Kim Starr, Wikimedia Commons 2017
Gepubliceerd: 30 juli 2025